تحولات کشاورزی استان زنجان در یک نگاه

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ بخش کشاورزی همواره به ‌عنوان یکی از بخش‌های مهم اقتصادی کشور مطرح بوده و دارای اهمیت ویژه‌ای است. این بخش ضمن مشارکت در ایجاد اشتغال، تولید ناخالص ملی، تامین مواد اولیه صنایع مختلف و تامین ارز خارجی نقش مهمی در تامین امنیت غذایی جامعه و ایجاد بازار مصرف برای تولیدات سایر بخش‌ها دارد. به اعتقاد اغلب کارشناسان توسعه، رشد و توسعه بخش کشاورزی پیش شرط توسعه اقتصادی کشور می باشد. در استان زنجان، نقش و اهمیت بخش کشاورزی به مراتب بیشتر و حیاتی تر است، چرا که جمعیت نسبی ساکن در مناطق روستایی و سهم شاغلان بخش کشاورزی استان بالاتر از متوسط کشوری می‌باشد. علاوه بر این سهم ارزش افزوده بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی استان و سهم درآمدهای حاصل از فعالیت‌های کشاورزی در درآمد خانوارهای روستایی قابل توجه بوده است.

بیشتر بخوانید

• استقبال کشاورزان زنجانی از بیمه محصولات کشاورزی

استان زنجان به لحاظ وضعیت جغرافیایی، ویژگی‌های اکولوژیک خاص، اقلیم آب و هوایی، خاک مستعد، نیروی انسانی فعال و سایر پتانسیل‌های موجود به عنوان منطقه مستعد کشاورزی محسوب می‌شود.

در استان زنجان انواع محصولات و فرآورده‌های کشاورزی توسط قریب به 106 هزار بهره بردار تولید می‌گردد. بر اساس آمار رسمی کشور، سطح زیر کشت محصولات زراعی دیم در سال 1403 به میزان 424 هزار هکتار، زراعی آبی 109 هزار هکتار، سطح زیر کشت محصولات باغی 64 هزار هکتار و با در نظر گرفتن 253 هزار هکتار آیش، کل مساحت اراضی کشاورزی  850هزار هکتار می باشد و در حدود 3.1 میلیون تن انواع محصولات کشاورزی مشتمل بر ۲.۲۳۳ میلیون تن محصولات زراعی، 574 هزار تن محصولات باغی، 270 هزار تن انواع محصولات دامی و 19.81 هزار تن انواع محصولات آبزی در استان زنجان تولید شده است. محصولات عمده زراعی استان را گندم، جو، نباتات علوفه‌ای، حبوبات، سیب زمینی، گوجه‌فرنگی و پیاز و محصولات عمده باغی استان را زیتون، انگور، سیب، زردآلو و برخی از خشکبار تشکیل می‌دهند.

اگر چه حدود 70 درصد اراضی کشاورزی استان زنجان به صورت دیم کشت می شود ولی این استان در تولید محصولات آبی نظیر سیب زمینی، پیاز، لوبیا، زیتون، انگور، سیب و زردآلو دارای مزیت طبیعی بوده و مقام اول تا دهم کشور را دارا است. قریب به 25 درصد زیتون، نزدیک به 4 درصد انگور، 15 درصد لوبیا، 5 درصد پیاز و 9 درصد عدس کشور در استان زنجان تولید می‌شود.

در این راستا رتبه اول تولید زیتون، رتبه سوم تولید لوبیا، رتبه پنجم تولید زردآلو و فندق، رتبه ششم سیب، رتبه هفتم عدس، رتبه هشتم انگور، رتبه نهم سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، پیاز و گردو و رتبه دهم نخود مربوط به استان زنجان می‌باشد.

براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395، جمعیت استان برابر یک میلیون و ۵۷ هزار و ۴۶۱ نفر بوده که ۶۷.۳ درصد جمعیت استان در نقاط ‌شهری و 32.7 درصد در نقاط ‌روستایی ساکن بوده‌اند.

 بخش کشاورزی در اقتصاد استان زنجان سهم و نقش مهمی دارد.  به نحوی‌که شاخص ارزش افزوده بخش کشاورزی استان در سال 1401 قریب به 19 همت ( معادل 15.3 درصد سهم از اقتصاد استان) بوده و میزان این شاخص در سال 1402 قریب به ۳۱.۲ همت ( معادل ۱۶.۲۹ درصد سهم از اقتصاد استان) برآورد شده است.

بخش کشاورزی استان به دلیل برخورداری از رشد مستمر و پایدار و درون زا نقش حیاتی در ایجاد عدالت اجتماعی، تامین مواد غذایی، تامین مواد اولیه صنعت و توسعه اشتغال در دید کلان اقتصادی استان دارد و این افزایش تولید در اثر استفاده از روش های نوین و مکانیزه درخاک ورزی، کاشت، داشت، برداشت، مبارزه با آفات و بیماریها، استفاده از ارقام پر محصول و اصلاح شده و ... بدست آمده است. 

بطوریکه در سال 1403 استان زنجان شاهد دستاوردهای قابل توجهی در بخش کشاورزی بوده است که از جمله این دستاوردها می‌توان به:

بخش باغبانی:

استان زنجان با تولید بیش از 574 هزار تن محصولات باغی، دستاوردهای چشمگیری را در سال 1403 رقم زد که می توان به کسب رتبه نخست کشور با تولید بیش از 77 هزار تن محصول زیتون از سطح 18 هزار هکتار باغات زیتون شهرستان طارم و تولید 1423 تن انواع گیاهان دارویی شامل: گل محمدی و زعفران و ... در سطح 800 هکتار و 13 هزار و 500 تن انواع محصولات گلخانه‌ای اشاره کرد.

از دیگر اقدامات مهم صدور شناسنامه باغی برای باغات استان زنجان با هدف تسهیل در مدیریت باغات، ارائه خدمات بهتر به باغداران و افزایش بهره‌وری می‌باشد.

اصلاح و نوسازی باغات میوه، تغییر ارقام با عملیات سرشاخه کاری با ارقام پربازده و مقاوم به سرمازدگی و کم‌آبی، ترویج روش‌های آبیاری نوین و حمایت از باغداران در جهت مدیریت صحیح باغات و توسعه سایبان و گلخانه، از جمله برنامه‌های مهم جهاد کشاورزی استان برای توسعه زیر بخش باغبانی است.

بخش حفظ نباتات:

با تلاش‌های صورت گرفته در حوزه حفظ نباتات در سال 1403،  اجرای عملیات کنترل آفت سن غلات در سطح 141 هزار و 500 هکتار از مزارع استان که منجر به کاهش درصد سن‌زدگی

نزدگی محموله‌های غلات تحویلی به اداره غله به زیر 0.3 درصد ( زیر3 دهم درصد) شد که یک رکورد در این زمینه محسوب می‌شود.

همچنین با انجام اقدامات پیشگیرانه و کنترلی، 14 هزار و 400 هکتار از اراضی آلوده به ملخ مراکشی تحت پوشش قرار گرفت و از خسارت این آفت به باغات و مزارع شهرستان  طارم جلوگیری شد.

به منظور حفظ باغات زیتون، طرح ردیابی و کنترل مگس زیتون در سطح 23 هزار هکتار به اجرا درآمد.

با هدف افزایش بهره‌وری مزارع غلات، 46 هزار و 500 هکتار از مزارع تحت پوشش طرح کنترل علف‌های هرز قرار گرفت.

برای ارتقای کیفیت محصولات کشاورزی، 7 هزار تن محصول گواهی شده در استان تولید شد.

هم چنین تناژ محصولات کشاورزی صادر شده از استان، زیر نظر مدیریت حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان (از طریق گواهی بهداشت و سامانه ای) بیش از 10 هزار تن و تعداد گواهی بهداشت صادره توسط کارشناس قرنطینه 118 مورد بوده است.

بخش زراعت:

استان زنجان در بخش زراعت با تولید بیش از ۲ میلیون و ۲۳۳ هزار تن محصولات زراعی، دستاوردهای چشمگیری را در سال 1403 رقم زد که می توان به رکورد تولید ۶۵۰ هزار تنی گندم که نشان‌دهنده توانمندی بالای استان در تولید این محصول استراتژیک که نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی کشور ایفا می‌کند، اشاره کرد.

همچنین، استان زنجان  با تولید بیش از  22 هزار و 500 تن از  هسته‌های اولیه بذری غلات و حبوبات  توانسته نفوذ بذر رسمی و گواهی شده را در مزارع استان به سطح بالاتر از میانگین کشوری برساند. این امر، وابستگی به واردات بذر را کاهش داده و به خوداتکایی در تولید محصولات کشاورزی کمک می‌کند.

بخش زراعت استان زنجان با تولید و فرآوری انواع بذور گواهی شده غلات،  در جایگاه و رتبه بالا در سطح کشور قرار گرفته است. استفاده از بذور گواهی شده، باعث افزایش کیفیت و عملکرد محصولات زراعی می‌شود.

علاوه بر این، استان زنجان از لحاظ سطح کشت و تولید محصول لوبیا، رتبه سوم کشور را به خود اختصاص داده است. تولید این محصول، نقش مهمی در تأمین پروتئین گیاهی مورد نیاز جامعه دارد.

بخش فناوری های مکانیزه کشاورزی:

با تلاش‌های صورت گرفته در حوزه مکانیزاسیون کشاورزی، ضریب مکانیزاسیون کشاورزی در استان زنجان در سال 1403 به ۲.۳۴  اسب بخار در هکتار ( 2 و 34 صدم اسب بخار در هکتار) رسید که این میزان بالاتر از میانگین کشوری است. این دستاورد مهم در راستای توسعه و نوسازی ناوگان ماشین‌آلات کشاورزی و با هدف افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید محقق شده است.

بطوریکه  در سال 1403، یک هزار و ۳۰ دستگاه تراکتور، 36 دستگاه کمباین و نیز از محل تسهیلات طرح جهش تولید 554 دستگاه ادوات مختلف کشاورزی به ناوگان کشاورزی استان اضافه شده است. که نقش مهمی در تسریع و تسهیل عملیات کشاورزی خواهد داشت.

این اقدامات نشان از عزم جدی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در راستای توسعه مکانیزاسیون کشاورزی، حمایت از کشاورزان و ارتقای بهره‌وری در این بخش دارد.

بخش توسعه بازرگانی:

بازار به عنوان یکی از مهمترین عوامل اثر گذار در زنجیره تولید ایفای نقش می نماید و پرداختن به بخش بازرگانی محصولات تولیدی، بازاریابی، ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا و حمایت از مصرف کنندگان، توام با حفظ منافع تولیدکنندگان از اهم اهداف بخش توسعه بازرگانی محصولات کشاورزی در استان بوده که اعمال سیاستهای حمایتی مانند خرید تضمینی، تامین و توزیع اقلام اساسی و مناسبتی پرمصرف به ویژه در ایام پایان سال از جمله برنامه ها و اهداف در حال پیگیری در این حوزه می‌باشد.

در این راستا در سال 1403، موفق به توزیع 19 هزار و 202 تن اقلام اساسی شامل انواع برنج وارداتی، شکر، گوشت قرمز گرم و منجمد و مرغ منجمد در سطح استان شد.

در بخش پیگیری خرید تضمینی گندم نیز بیش از 500 هزار تن گندم از کشاورزان استان خریداری شد که این امر، حمایت از تولید داخلی و افزایش خودکفایی در تولید گندم را به دنبال داشته است.

علاوه بر این، در حوزه صادرات محصولات کشاورزی در سال 1403، 38 هزار و 965 تن انواع  محصولات کشاورزی به ارزش 33 میلیون و 758 هزار دلار (معادل 16 هزار و 314 میلیارد ریال) به کشورهای مختلف صادر شده است. مقاصد صادراتی شامل ترکمنستان، عراق، آذربایجان، روسیه، قطر، عمان، کانادا، بحرین، کویت، ارمنستان و قزاقستان بوده که نشان از تنوع بازارهای هدف و تلاش برای توسعه صادرات غیرنفتی دارد.

همچنین، سازمان جهاد کشاورزی زنجان در راستای حمایت از تولیدکنندگان دامی، اقدام به پیگیری، تامین و توزیع 359 هزار و 242 تن نهاده‌های دامی در سطح استان کرده است.

بخش صنایع تبدیلی و غذایی:

توسعه صنایع تبدیلی و غذایی نقش مهمی در کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، ایجاد ارزش افزوده، ایجاد اشتغال و افزایش درآمد کشاورزان دارد. سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان نیز در این راستا با برنامه‌های حمایتی و توسعه‌ای خود و با ایجاد زیرساخت‌های مناسب و ارائه تسهیلات لازم، زمینه را برای توسعه هرچه بیشتر صنایع تبدیلی و غذایی در استان فراهم می‌کند.

 بطوریکه در سال 1403  افزایش میزان جذب ماده خام واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی 137 هزار تن بوده است که این میزان، ۲.۵ ( 2 و نیم) برابر تعهدات سازمان جهاد کشاورزی در برنامه پنجساله هفتم پیشرفت و نشان‌دهنده تلاش مجموعه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان در این حوزه می‌باشد. 

همچنین از دیگر اقدامات شاخص در این حوزه، احداث یک واحد تولید رب گوجه فرنگی در شهرستان خرمدره با توانایی جذب بیش از 100 هزار تن محصول گوجه فرنگی تولید شده در استان زنجان می‌باشد که در آینده نزدیک، بهره برداری از این واحد تولیدی، نقش مهمی در تولید پایدار و کاهش ضایعات این محصول در استان خواهد داشت.

بخش بازرسی و نظارت بر محصولات کشاورزی:

بازرسی و نظارت ها با هدف بررسی و کنترل میزان ذخایرکالاها و محصولات اساسی مورد مصرف خانوارها در مراکز تولید، نگهداری ، پخش و عمده فروشی ها  و  نیز بررسی قیمت‌های آن و رعایت قوانین و مقررات مربوط به عرضه کالاها و محصولات اساسی مصرف خانوار صورت می گیرد.

 بطوریکه در سال 1403،  یک هزار و ۵۶۸ فقره بازرسی از واحدهای تولیدی، توزیعی، سردخانه‌ها، کشتارگاه‌های دام و طیور و انبارهای محصولات کشاورزی توسط بازرسان سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان  انجام شده است.

این بازرسی‌ها با هدف نظارت بر قیمت‌ها، کیفیت محصولات و جلوگیری از احتکار و قاچاق انجام شده و در نتیجه آن، ۱۶۶ پرونده تخلفاتی به ارزش حدود 236 میلیارد ریال تشکیل و جهت رسیدگی به سازمان تعزیرات حکومتی استان ارجاع داده شده است.

همچنین، در این مدت ۳ فقره کشف قاچاق و تنظیم صورتجلسه نیز به ثبت رسیده است.

بخش آب و خاک و امور فنی و مهندسی:

در راستای ارتقای بهره وری آب و افزایش راندمان های آبیاری در بخش کشاورزی استان زنجان در سال 1403 بخش آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با اجرای پروژه‌های متعدد، دستاوردهای چشمگیری در زمینه مدیریت منابع آب و خاک به دست آورد. مهم‌ترین این دستاوردها عبارتند از:

-توسعه سامانه‌های نوین آبیاری در سطح 946 هکتار از اراضی استان، که عملکرد این بخش سه برابر تعهدات تعیین‌شده بوده است.

- انجام مطالعات خاک‌شناسی در سطح 700 هکتار در شهرستان ماهنشان و آغاز مطالعات یک هزار و 200 هکتار دیگر.

- توسعه زیرساخت‌های آبی  با احداث 14 کیلومتر کانال و 54 کیلومتر خط انتقال آب با لوله 

- احیا و مرمت ، 4 کیلومتر از قنوات در راستای حفظ و احیای منابع سنتی آب

- تکمیل شبکه آبیاری فرعی کینه‌ورس در سطح 100 هکتار

- آغازعملیات اجرایی احداث دو دستگاه استخر معیشتی در مناطق ایچِ طارم و پریِ ماهنشان

بخش امور اراضی:

در حوزه حدنگاری و اجرای پروژه رفع تداخلات با هدف استفاده بهینه از اراضی موجود و مدیریت صحیح خاک و افزایش بهره‌وری و بهبود وضعیت مالکیت اراضی در سال ۱۴۰۳، مدیریت امور اراضی سازمان  جهاد کشاورزی استان زنجان پس از 8 سال زحمات بی وقفه و شبانه روزی موفق به اتمام پروژه رفع تداخلات با انجام ۹۷۵ پلاک مشمول در سطح استان شد. این اقدام، گام مهمی در راستای تعیین تکلیف وضعیت مالکیت اراضی کشاورزی و کاهش اختلافات در این زمینه به شمار می‌رود که از اهم دستاوردهای آن آزادسازی 60 هزار هکتار از اراضی ملی به نفع کشاورزان بدون مراجعه به مراجع قضائی بوده است.

در حوزه واگذاری و توسعه اراضی، مساحت حدود 85 هکتار از اراضی ملی با اشتغالزایی 104 نفر بصورت مستقیم و سرمایه گذاری بیش از 47 هزار میلیارد ریال به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار شد که عمدتا جهت احداث نیروگاه‌های خورشیدی بوده که در سطح کشور رتبه اول را کسب کرد.

در حوزه صدور مجوز تغییرکاربری اراضی زراعی بمنظور ایجاد طرح‌های کشاورزی، وابسته به کشاورزی و غیرکشاورزی، تعداد 86 فقره مجوز تغییرکاربری در سال 1403 صادر که این میزان اشتغالزایی 647 نفر بصورت مستقیم با سرمایه‌گذاری بیش از 18 هزار میلیارد ریال را در پی داشته است. همچنین، در راستای افزایش بهره‌وری و یکپارچه‌سازی اراضی کشاورزی، مجموعا مساحت 3 هزار و 553 هکتار از اراضی کشاورزی تجمیع و یکپارچه شده که در این حوزه نیز استان زنجان رتبه نخست کشوری را بدست آورد.

در حوزه حفاظت از اراضی کشاورزی، یگان حفاظت استان و عوامل گشتی این سازمان با انجام ۱۲۰ هزار کیلومتر گشت‌زنی هدفمند در راستای جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز در اراضی کشاورزی اقدام کرد.

در مجموع مدیریت امور اراضی استان با عملکرد بسیار موفق در همه سطوح حائز رتبه دوم کشوری در ارزیابی صورت گرفته در سطح کشور شد.

بخش امور عشایر

عشایر استان زنجان سهم قابل توجهی در تولیدات کشاورزی دارد و در این راستا در سال 1403 شرکت تعاونی عشایری زنجان در راستای راهبری و مساعدت در تکمیل زنجیره تولید محصولات لبنی، اقدام به مشارکت در احداث اولین کارخانه

لید محصولات لبنی (شامل پنیر، خامه و روغن حیوانی) در سطح تعاونی‌ها و اتحادیه‌های عشایری کشور شده است.

همچنین در راستای تأمین آب شرب و بهداشتی مورد نیاز عشایر، پروژه‌های آبرسانی به قشلاق‌های چروک، قره اوغلانلو و گوگ تپه به طول 5 کیلومتر و قشلاق‌های ایلن، گوگلر و عزیزلو به طول 28 کیلومتر به بهره‌برداری رسیده است. 

در حوزه راه‌سازی نیز، فاز اول پروژه احداث و زیرسازی راه کانون قشلاقی ابراهیم آباد به ایلن به طول 600 متر به اتمام رسیده است.

بخش ترویج کشاورزی:

اقدامات مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در سال ۱۴۰۳، با هدف ارتقاء سطح دانش و مهارت

 کشاورزان و بهره‌برداران بخش کشاورزی:

برگزاری 51 هزار نفر روز دوره آموزشی و توانمندسازی زنجیره‌های تولید و نیز 51 هزار و 595  نفر آموزش انفرادی با هدف آشنایی کشاورزان با آخرین یافته‌های علمی و فناوری‌های نوین در زمینه کشاورزی، بهبود روش‌های تولید و افزایش بهره‌وری 

همچنین، به منظور افزایش دانش فنی، تخصصی و کاربردی کارشناسان و انتقال بهینه و مطلوب دانش فنی به بهره‌برداران بخش کشاورزی و در راستای انتقال دانش و تجربیات کشاورزان نمونه به سایر کشاورزان، 91 عنوان فعالیت تحت عنوان کانون یادگیری، سایت جامع الگویی، پایگاه نوآوری، انتقال یافته‌های تحقیقاتی و غیره با استفاده از ظرفیت کشاورزان پیشرو در سطح استان ایجاد و برگزار شده است. علاوه بر این، با هدف ارائه خدمات مشاوره‌ای و آموزشی به کشاورزان در مناطق مختلف استان، بیش از 16 کاروان ترویجی استانی و ملی در قالب یاوران تولید و با همکاری محققین معین مراکز جهاد کشاورزی برگزار شده است. 

علاوه بر این، در انتقال سریع و مناسب اطلاعات و دانش کشاورزی، آموزش‌های انبوهی با 438 عنوان  در قالب رسانه‌های آموزشی و با استفاده از ظرفیت صدا و سیمای استان و فضای مجازی و غیره و در راستای افزایش ضریب نفوذ دانش فعالیت داشته است.

بخش امور دام:

با هدف تامين امنيت غذايي در سال 1403 و با تولید بيش از ۲۷۰ هزار تن انواع محصولات دامي شامل ۱۶۶ هزار و 484 تن شير، ۱۴ هزار و 432 تن گوشت قرمز، ۷۰  هزار و 458 تن گوشت طيور، ۱۸ هزار و 169 تن تخم مرغ، 1306 تن عسل و یک تن و 406 کيلوگرم پيله تر رشد بیش از شش درصدی تولیدات دامی را شاهد بوده‌ایم.

همچنين در اين سال، ۱۰۲ واحد دامی موفق به دريافت پروانه بهره‌برداری شدند.

در راستای بهينه‌سازی توليد و پاسخگويی به نيازهای بازار، تغيير کاربری نوع توليد و افزايش ظرفيت واحدهای توليدی نيز در دستور کار قرار گرفت که بر اين اساس، يک واحد بوقلمون گوشتی 13 هزار قطعه‌ای به واحد پرورش بوقلمون مادر به ظرفيت ۶۵۰۰ قطعه، يک واحد بوقلمون گوشتي 10 هزار قطعه‌ای به واحد مرغ گوشتي 37 هزار قطعه‌ای و يک واحد مرغ گوشتي ۳۹ هزار ۵۰۰ قطعه‌ای به واحد پرورش پولت تخم‌گذار به ظرفيت ۶۱ هزار و ۵۰۰ قطعه‌اي تغيير يافتند. علاوه بر اين، ظرفيت ۱۳ واحد پرورش مرغ گوشتی با افزايش ظرفيت در مجموع ۱۵۳هزار قطعه صورت يافت.

يکي از مهم‌ترين دستاوردهای استان، ايجاد اولين انجمن نژادي دام سبک کشور با نام «انجمن نژادي گوسفند افشار» در استان زنجان بود. اين اقدام، گامی مهم در راستاي حفظ و توسعه اين نژاد ارزشمند و بومی به شمار مي‌رود. در این راستا دومین همایش ملی و جشنواره انتخاب قوچ برتر افشاری نیز در سال 1403 به صورت مشترک با دانشگاه زنجان برگزار شد.

استان زنجان، با توجه به دارا بودن بزرگترين زنجيره يکپارچه توليد گوشت بوقلمون، از نظر توزيع گوشت بوقلمون و جوجه يک روزه رتبه نخست کشوری و دومین استان کشور به لحاظ تولید گوشت بوقلمون را به خود اختصاص داده است. 

همچنين این استان با توجه به همکاری نزدیک و تنگاتنگ بین دانشگاه، مرکز تحقیقات کشاورزی و این معاونت، به عنوان قطب اصلاح نژاد دام سبک کشور شناخته شده است. در همين راستا، طرح اصلاح نژاد گوسفند افشاری در بيش از 24 هزار رأس از دام‌های استان به اجرا درآمد.

بخش شیلات و آبزیان

در راستای نیل به اهداف کلان توسعه پایدار در بخش شیلات، برنامه‌های جامعی نظیر:

-توسعه آبزی پروری با استفاده ازمنابع آب کشاورزی به صورت دومنظوره

-استفاده بهینه از منابع آب کشاورزی برای تولید اقتصادی‌تر

-افزایش تولید آبزیان و تأمین بخشی از پروتئین مورد نیاز جامعه

-ایجاد فرصت‌های اشتغال پایدار در مناطق روستایی

-ارتقاء درآمد کشاورزان و بهره‌برداران بخش در دست اجرا می‌باشد.

بطوریکه در سال 1403 با تولید ۱۹ هزار و ۸۱۰ تن انواع ماهیان گرم آبی و سرد آبی و همچنین تولید 15 میلیون و 900 هزار  قطعه بچه ماهی، عملکرد قابل توجهی داشته و موفق به صادرات بیش از یک هزار و 200 تن ماهی قزل آلا به کشورهای روسیه، عمان و آذربایجان شده است.

هممچنین عقد قرارداد صادراتی ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی ماهی قزل آلا به مدت ۵ سال به کشور روسیه نشان از ظرفیت بالای تولید و کیفیت محصولات آبزی ‌پروری استان دارد.

در سال 1403، بهره برداری از فاز دوم پروژه پرورش ماهی ۹۰۰ تنی شرکت جهاد نصر استان زنجان، نقش مهمی در افزایش تولید و اشتغال‌زایی در منطقه داشته و همچنین مصرف سرانه آبزیان در استان زنجان از ۲۵۰ گرم در سال ۱۳۷۵ به بیش از ۷.۶۵ ( 7 و 65 صدم)کیلوگرم افزایش یافته که نشان‌دهنده افزایش آگاهی و استقبال مردم از مصرف آبزیان است.

استان زنجان در سال 1403 موفق به کسب رتبه اول تولید ماهیان سردآبی در شمال غرب کشور و رتبه پنجم کشوری شد. همچنین بر اساس آخرین سالنامه آماری حوزه شیلات (سال 1402)، این استان رتبه سوم در تولید انواع آبزیان پرورشی بین مدیریت شیلات استان‌های داخلی را به خود اختصاص داده است.

با توجه به دستاوردهای ذکر شده، بخش شیلات و امور آبزیان جهاد کشاورزی زنجان به عنوان یکی از قطب‌های مهم تولید و صادرات آبزیان در کشور شناخته می‌شود.

بخش مدیریت سرمایه‌گذاری

در راستای حمایت از تولید و اشتغال در بخش کشاورزی، در سال 1403، از میان 289 طرح واصله به کارگروه استان با حجم تقاضای   23 هزار 800 میلیارد ریال پس از تشکیل جلسات کارشناسی و برررسی و اولویت بندی طرح ها، تعداد  ۴۹ طرح سرمایه‌گذاری به مبلغ ۲ هزار و ۲۲۰ میلیارد ریال جهت بهره‌مندی از تسهیلات تبصره ۱۸ سال ۱۴۰۲ اولویت‌بندی و به سیستم بانکی معرفی شدند.

در بخش مکانیزاسیون، با معرفی و جذب ۱۰۳ درصدی تسهیلات خط اعتباری مکانیزاسیون، موفق به جذب یک هزار و ۱۹۸ میلیارد ریال تسهیلات در قالب خرید ۳۹۱ دستگاه ماشین‌آلات کشاورزی شد

همچنین، در راستای حمایت از مشاغل خانگی، ۳۸ پرونده به مبلغ ۵۰ میلیارد ریال جهت دریافت تسهیلات به بانک‌های عامل معرفی شدند. در زمینه تولید بذور گواهی شده نیز، تخصیص تسهیلات در قالب  ۱۱ پرونده به مبلغ ۲ هزار و ۳۳۹ میلیارد ریال انجام شد.

در حوزه اشتغال‌زایی، سازمان جهاد کشاورزی استان با ثبت یک هزار و ۷۹۷ نفر اشتغال، موفق به تحقق ۱۰۰ درصدی تعهد خود در ایجاد و تثبیت یک هزار و ۷۹۵ فرصت شغلی شد.